Patron

MICHAŁ SZCZYGIEŁ
Urodził się w Potoku k. Krosna 28.IX.1882 r., jako syn Pawła i Salomei z Przybyłów, w rodzinie chłopskiej. Ukończył 6 klas ówczesnej szkoły ludowej i 4-letnie c.k. seminarium nauczycielskie w Krośnie, otrzymując świadectwo dojrzałości w 1904 r. Dekretem okręgowej rady szkolnej w Wadowicach z dn. 1.VIII.1904 r. uzyskał posadę tymczasowego nauczyciela przy 5-klasowej szkole ludowej w Andrychowie, gdzie pracował przez 3 lata. Po przebytej praktyce zdawał egzamin kwalifikacyjny w Krakowie, uzyskując patent na nauczyciela szkół ludowych. 11.IX.1907 zawarł związek małżeński z Izabelą Krzanowicz, córką Antoniego i Walerii z Patlów, urodzoną 6.III.1881 w Krośnie. Z małżeństwa tego przyszły na świat 3 córki: Janina, Kazimiera i Alina, urodzone w Gierałtowicach, późniejsze nauczycielki.
W tymże roku Michał Szczygieł został mianowany nauczycielem stałym w 4 - klasowej szkole ludowej w Lanckoronie, a już w rok później, tj. od 1.VIII 1908 r. - stałym nauczycielem w nowo wybudowanej 1 - klasowej szkole ludowej, pospolitej, w Gierałtowicach. Po reorganizacji szkolnictwa w 1910 mianowano go kierownikiem 2 - klasowej szkoły w Gierałtowicach. Oprócz pracy zawodowej w szkole - zajmował się działalnością społeczną i kulturalno- oświatową na terenie Gierałtowic i Gierałtowiczek. W 1910 założył kółko rolnicze i sklep spółdzielczy, a w 1912 - ochotniczą straż pożarną, wyposażając ją w niezbędny sprzęt p.poż. Pełnił funkcję prezesa OSP, a także naczelnika VI rejonu ochotniczych straży pożarnych. W sierpniu 1914 został powołany do 45 pułku piechoty byłej armii austriackiej. Wysłany na front pod Lublin, już 5 września dostał się do niewoli rosyjskiej pod Krasnymstawem. Następnie, jako jeniec, został wywieziony przez Lublin i Moskwę na Syberię, do Nowomikołajewska, potem do Barnaułu w guberni ałtajskiej, gdzie przebywał od 15.X. 1914 do 29.V.1920 r.
W tym okresie miał różne zajęcia. Od marca do lipca 1915 był pomocnikiem ogrodnika. Następnie został przewieziony do Rubówki koło Semipołatyńska, gdzie pracował jako malarz pokojowy. W roku 1916 był zatrudniony w kancelarii jeńców wojennych. Pracę tę ułatwiała mu dobra znajomość języka rosyjskiego i niemieckiego w mowie i piśmie. Po zachorowaniu na tyfus brzuszny przez trzy miesiące przebywał w szpitalu dla jeńców wojennych. Po wyjściu ze szpitala ukończył 6 - miesięczny kurs rachunkowości, a także uczył się języka węgierskiego, esperanto i rysunków.
Po obaleniu caratu w Rosji w 1917 - z braku środków do życia podejmuje różne, chwilowe zajęcia - jako pomocnik kancelaryjny, robotnik w cegielni, w browarze itp. W tym czasie chwilowo przebywa w Krasnojarsku, Irkucku i Tomsku. Pod koniec 1917 wraca do obozu jeńców wojennych i zapisuje się do ogniska Polonii; jako członek, pracuje nad jej rozwojem w dziedzinie oświatowej. W 1918 pracował w piekarni jenieckiej jako pomocnik kancelaryjny, a w 1919 objął kierownictwo piekarni. W tym czasie, w wolnych od zajęć chwilach udzielał dzieciom tamtejszej Polonii lekcji języka polskiego i historii.
Pod koniec maja 1920 r. przydzielono go, jako inwalidę, do transportu jeńców; drogą przez Omsk, Permę, i Wołogdę dostał się do Petersburga. Tu, z powodu wojny z Polską, został internowany do 25.VII 1920. Po dłuższych staraniach opuścił Petersburg i - drogą przez Narwę i Bałtyk - przybył do Szczecina, a następnie do Frankfurtu nad Odrą. Tutaj został internowany przez Niemców w obozie jenieckim do 25.VIII.1920. Po zakończeniu wojny w 1920r. powrócił z transportem jeńców przez Poznań, Łódź i Częstochowę - do Gierałtowic.
Z dniem 1.IX.1920 objął funkcję kierownika szkoły. Poza pracą szkolną chętnie działał społecznie w radzie gminnej, zreorganizował kółko rolnicze i sklep spółdzielczy, ożywił działalność straży pożarnej, a ponadto założył Koło Młodzieży Wiejskiej, amatorski zespół teatralny i związek strzelecki, pełniąc w tych organizacjach funkcje prezesa, sekretarza, instruktora i referenta oświatowego. W 1934 został odznaczony srebrnym medalem "Za zasługi dla Pożarnictwa".
W porze zimowej trzy razy w tygodniu wygłaszał pogadanki lub popularnonaukowe odczyty dla mieszkańców obydwu wsi. Pod jego kierunkiem amatorski zespół teatralny przygotowywał różne przedstawienia.
W okresie wystąpień kleru i rządu sanacyjnego przeciw Związkowi Nauczycielstwa Polskiego był jednym ze współorganizatorów bojkotu komisarycznego zarządu ZNP w ognisku nauczycielskim w Zatorze.
W 1938 doprowadził do rozbudowy budynku szkolnego w Gierałtowicach o dalsze dwie izby lekcyjne, kancelarię i obszerny korytarz rekreacyjny. W tymże roku otrzymał srebrny medal "Za Długoletnią Służbę Nauczycielską". Był organizatorem wielu uroczystości na terenie Gierałtowic i Wieprza, a także demonstracji przeciw Hitlerowi i faszyzmowi w latach 1934,1938 i 1939.
Wybuch II wojny światowej zastał Michała Szczygła z rodziną w Gierałtowicach. Początkowo Niemcy starali się pozyskać go do współpracy, jednakże spotkali się z jego zdecydowaną odmową. Wiosną 1940 niemiecka policja aresztowała Michała Szczygła za pracę polityczną i wywiozła do więzienia w Bielsku. Stąd wraz z innymi więźniami, został przewieziony do Dachau, a następnie do obozu koncentracyjnego w Mauthausen - Gussen.
Według relacji naocznego świadka i byłego współwięźnia, nauczyciela Stanisława Filipka, po wojnie późniejszego inspektora szkolnego powiatu wadowickiego - Michał Szczygieł zachorował w obozie na anginę i miał gorączkę. W szary, jesienny dzień, gdy był tylko w drelichowym pasiaku, było mu bardzo zimno. Dlatego okrył swoją głowę i plecy papierowym workiem po cemencie. W tym czasie donosił ciężkie kamienie do młyna, w którym były one kruszone na tłuczeń. Obozowy "kapo" dostrzegł więźnia w nietypowym stroju. Z krzykiem szybko podbiegł do niego, uderzył grubym kijem w plecy, a następnie popchnął do obszernego zsypu młyna, w którym bezbronny więzień poniósł męczeńską śmierć. Szczątki spalono w krematorium.
Tak został zamordowany Michał Szczygieł, jeden z wielu prawych Polaków, w dniu 28.X.1940 w 58 roku swojego pracowitego i ofiarnego życia.
Staraniem rodziny sprowadzono urnę z prochami zamordowanego i pochowano w grobie rodzinnym na cmentarzu komunalnym w Gierałtowicach.